De hersenen ontvangen en verwerken informatie van de evenwichtssensoren in het binnenoor (vestibulair systeem), de ogen (visueel systeem) en de sensoren in de spieren en gewrichten (proprioceptief systeem) om het lichaam in balans te houden tijdens het staan of lopen. Er worden ook signalen verzonden om de oogbewegingen te controleren zodat de blik stabiel blijft tijdens bewegingen. Als een deel van het evenwichtssysteem uitvalt of als de informatie niet overeenkomt, kan dit leiden tot duizeligheid of wankel lopen. Als onderdeel van het normale verouderingsproces raakt elk deel van het delicate en complexe evenwichtssysteem geleidelijk verzwakt naarmate je ouder wordt.

De meest voorkomende evenwichtsstoornissen bij ouderen zijn onder andere:

Benigne paroxysmale positie duizeligheid (BPPD)
Naarmate je ouder wordt, worden de kristallen (otolieten) in het binnenoor minder dicht en variëren ze in grootte. Ze worden ook langzamer vervangen. Deze veranderingen leiden tot een grotere kans op BPPD. Deze aandoening is de meest voorkomende vestibulaire aandoening bij oudere mensen. Op 70-jarige leeftijd heeft een derde van de mensen minstens één keer BPPD gehad. Mensen met osteoporose hebben tot drie keer meer kans om BPPD te ontwikkelen. Oudere mensen klagen misschien niet specifiek over duizeligheid als ze BPPD hebben.

Bilaterale vestibulopathie
Bilaterale vestibulopathie betekent dat het evenwichtsdeel van het binnenoor (vestibulair systeem) aan beide kanten niet meer functioneert. Het wordt vaak over het hoofd gezien als oorzaak van duizeligheid en een onstabiele gang bij oudere mensen.

Symptomen zijn onder andere wankelen tijdens het lopen, vooral in het donker en op oneffen ondergrond. Sommige mensen hebben ook wazig of "springerig" zicht (oscillopsie). De symptomen zijn het duidelijkst wanneer het zicht beperkt is (bijvoorbeeld in het donker of met gesloten ogen) of wanneer je langzaam loopt.

Oorzaken zijn onder andere geneesmiddelen die een toxisch effect hebben op het vestibulaire systeem (vestibulaire toxiciteit) en reeds bestaande bilaterale (aan beide oren) ziekte van Menière. Bij oudere mensen wordt bilateraal vestibulair verlies soms geassocieerd met perifere neuropathie. In ongeveer 50% van de gevallen kan geen specifieke oorzaak worden vastgesteld.

Neuritis vestibularis
Neuritis vestibularis is een aandoening die een plotselinge, ernstige aanval van duizeligheid veroorzaakt, meestal gepaard met misselijkheid en overgeven. Deze aanval kan dagenlang aanhouden. Neuritis vestibularis komt en gaat niet. Het is een eenmalige, ernstige gebeurtenis. Na de aanval echter, kunnen mensen weken of maanden last hebben van evenwichtsproblemen en duizeligheid. De leeftijdsgerelateerde degeneratie van verschillende systemen maakt het voor oudere mensen moeilijker om te herstellen van een neuritis vestibularis.

Vestibulaire migraine is vrij ongebruikelijk bij oudere mensen.

Andere oorzaken en risicofactoren voor leeftijdsgerelateerde duizeligheid en evenwichtsstoornissen zijn onder andere:

• Combinatie van aandoeningen
  Leeftijdsgerelateerde duizeligheid en evenwichtsstoornissen worden vaak veroorzaakt door een combinatie van aandoeningen (comorbiditeiten) die invloed hebben op spieren, gewrichten en zenuwen, maar ook op de hersenfunctie en het gezichtsvermogen. Het risico is verhoogd bij 3 of meer aandoeningen.
• Medicatie
  Een of meer bijwerkingen van veel medicijnen op recept en vrij verkrijgbare medicijnen kunnen het evenwicht beïnvloeden. Het gebruik van 4 of meer medicijnen verhoogt het risico op visuele stoornissen, slaperigheid, duizeligheid en verminderd beoordelingsvermogen. Medicijnen die vaak in verband worden gebracht met duizeligheid bij ouderen zijn onder andere:
  • Anticonvulsiva (anti-epileptica)
  • Antidepressiva
  • Medicijnen tegen angst (anxiolytica)
  • Kalmeringsmiddelen, inclusief hypnotica
  • Sterke pijnstillers (analgetica)
  • Spierverslappers
  • Medicatie voor de preventie en behandeling van hartritmestoornissen (antiaritmatica)
  • Chemotherapie
• Loopinstabiliteit
  De loopsnelheid neemt af met de leeftijd. Na het 60e levensjaar neemt deze elk jaar met ongeveer 1% af. Looponvastheid heeft te maken met hoe goed het zintuiglijke systeem, de mentale processen (cognitie) en het vermogen om te bewegen (locomotie) van een oudere persoon functioneert. Het onvermogen om tegelijkertijd te lopen en te praten is een teken van achteruitgang (walk or talk). Ouderen met dementie vallen vaker dan cognitief gezonde mensen van dezelfde leeftijd.
• Valangst
  Valangst is een van de grootste zorgen voor veel ouderen met een onvast looppatroon. Het kan leiden tot een neerwaartse spiraal, omdat verminderd zelfvertrouwen leidt tot inactiviteit, lichamelijke achteruitgang en een grotere kans om te vallen.
• Verlies van spiermassa
  Het verlies van spiermassa, vooral in de romp en de benen, begint na het 50e levensjaar. Tot een derde van de vroegere spiermassa kan verloren gaan. Het verlies beïnvloedt de kracht en de prestaties van de benen. Veel voorkomende oorzaken zijn gebrek aan beweging, ziekten zoals artritis en stijfheid en pijn in de gewrichten (polymyalgia rheumatica of PMR). Het verlies van spiermassa is een belangrijke risicofactor voor loopstoornissen en vallen. Al deze factoren verhogen het risico op vallen. Een andere naam voor het verlies van spiermassa is sarcopenie.
• Visuele problemen
  Visuele problemen die vaak gepaard gaan met veroudering zijn
  • de ogen hebben langer nodig om te wennen aan donkere of lichtere gebieden
  • Verminderd dieptezicht
  • Loopinstabiliteit door veranderingen in brilvoorschrift of aanpassing aan varifocalen
  • Staar
  • Maculadegeneratie
• Uitdroging
  Slechte hydratatie komt vaker voor naarmate je ouder wordt. Het deel van de hersenen dat ons vertelt dat we dorst hebben, wordt minder actief op 65-jarige leeftijd. Zelfs lichte uitdroging kan leiden tot duizeligheid. Uitdroging kan vooral optreden bij warm weer of tijdens periodes van verhoogde activiteit. Bovendien hebben oudere volwassenen meer kans om:
  • een verminderde nierfunctie te hebben
  • geen vloeistoffen te gebruiken vanwege incontinentie
  • Medicijnen te nemen die de aandrang om te plassen verhogen
  • mobiliteitsproblemen te hebben waardoor het moeilijk is om naar het toilet te gaan

• Bloeddrukafwijkingen
  Hieronder vallen hoge bloeddruk (hypertensie), lage bloeddruk (hypotensie) en een daling van de bloeddruk bij het opstaan vanuit een liggende of zittende positie (posturale/orthostatische hypotensie). Alle 3 de aandoeningen kunnen duizeligheid veroorzaken en het risico op vallen vergroten.
• Cognitieve problemen
  Deze omvatten geheugenproblemen, verwarring, moeite met denken of problemen oplossen. Het beoordelingsvermogen kan aangetast zijn en het risico op vallen vergroten.
• Blaas- of darmproblemen
  Incontinentie of aandrang om te plassen kan ervoor zorgen dat je je meerdere keren per dag en nacht naar het toilet moet haasten. In combinatie met een onvaste tred kan dit het risico op vallen vergroten.
• Voetproblemen
  Deze omvatten gevoelloosheid, likdoorns, eelt, eeltknobbels, ingegroeide of dikke nagels en zweren. Voetproblemen kunnen het moeilijker maken om lichamelijk actief te blijven, wat leidt tot een verhoogd risico op vallen.
• Alcoholgebruik
  Het verouderende lichaam is minder goed in staat om alcohol te verwerken, vooral als het gecombineerd wordt met medicatie. Dit gaat gepaard met een verhoogd risico op vallen.
• Centrale duizeligheid
  Centrale duizeligheid wordt veroorzaakt door een aandoening van het centrale zenuwstelsel (hersenen en ruggenmerg). Het wordt veroorzaakt door schade aan de vestibulaire structuren en banen. Een plotselinge verstopping van de bloedvaten naar de hersenen kan leiden tot plotselinge duizeligheid en/of evenwichtsverlies. Dit kan het gevolg zijn van een ischemische beroerte in het binnenoor (labyrintinfarct) of in de hersenen. Duizeligheid en een onstabiele gang zijn vaak het eerste symptoom van degeneratieve ziekten zoals Parkinson, cerebellaire stoornissen (ook bekend als ataxieën) en dementie (waaronder normale druk hydrocefalus, Alzheimer en MS).
• Hart- en vaatziekten
  Problemen met de hartslag of het hartritme en een eerder hartinfarct kunnen leiden tot duizeligheid en evenwichtsproblemen.
• Cervicale spondylose
  Dit is een vorm van artrose die leidt tot aantasting van de wervels, tussenwervelschijven en ligamenten in de halswervelkolom of nekwervelkolom. Soms kunnen deze veranderingen de bloedtoevoer naar de hersenen beïnvloeden, wat duizeligheid en zelfs black-outs kan veroorzaken.